Wojaczek – film o ,,kaskaderze polskiej literatury”

Wojaczek jest młodym polskim poetą przeklętym, którego twórczość jest wyrazem buntu wobec ustabilizowanych norm moralnych i estetycznych. Obraz w mistrzowski sposób ukazuje poetę i dezintegrację jego osobowości: schizofreniczne postrzeganie świta, rozdwojenie psychiczne, poczucie alienacji, bezsens istnienia, lęki i obsesje.

Film skłania do refleksji nad miejscem artysty w świecie i nad granicami jego artystycznej wolności. Do końca nie daje odpowiedzi- tajemnica młodego człowieka i twórcy pozostaje tajemnicą.
Wojaczek nosi w sobie rozpacz i ból istnienia pokolenia szarego i brzydkiego PRL-u. Młody człowiek nie pasuje do świata ani do ludzi. Ma obsesje śmierci, bo tylko ona może dać mu ukojenie, wyzwolić od metafizycznego niepokoju, którego nie są w stanie uśmierzyć litry wypijanego alkoholu. Jego skandaliczne prowadzenie się jest reakcją na codzienne piekło peerelowskiej rzeczywistości, które poeta lepiej widzi od innych, ale którym znużeni są wszyscy. Twórcy filmu pokazują, że ból i samotność Wojaczka miały społeczny sens.

Bohater silnie odczuwa absurdalność istnienia, dlatego przyjmuje postawę nihilistyczną: używa słownictwa fizjologicznego i somatycznego, miłość postrzega jako akt cielesnej perwersji, nie wierzy w żadne wartości transcedentne, świat i ludzie są dla niego skażeni brzydotą, bezsensem i złem. Wojaczek nie stroni od prowokacji obyczajowej i estetycznej- tak protestuje przeciwko ogólnie przyjętym normom i wartościom. Twórczość poety staje się zapisem bólu spowodowanego izolacją od świata, a samo pisanie staje się rodzajem autoterapii.

Wojaczek świadomie kreuje się na alkoholika, awanturnika i clocharda (długi, zabłocony chałat, papieros w ustach, „pijacki krok”, bełkot), co idealnie oddaje film Majewskiego. Ubiór włóczęgi, awanturnicze i skandaliczne zachowanie to wyraz fascynacji Wojaczka samym Arturem Rimbaud’ em. Wojaczek kreował się na poetę przeklętego do tego stopnia, że nazywano go „ Rimbaud’em znad Odry”. zamierzonej kreacji najlepiej dowodzi scena samobójstwa- wyreżyserowana przez wojaczka od początku do końca.
Warto dodać, że dzięki redukcji filmowych środków, obraz jest głęboko poruszającym dziełem. Wyrafinowana prostota, przemyślana kompozycja idealnie oddają chaos i dezintegrację w jakiej przyszło żyć młodemu poecie.

Aby oddać zamknięcie głównego bohatera kadr zostaje ograniczony dodatkowa ramą w postaci odrzwi, okien, zasłon, bram, korytarzy czy niedoświetlonych boków. Rezygnacja z linearnej narracji na rzecz sekwencji statycznych czarno- białych kadrów- ikon, oddaje hipnotyczną i halucynogenną atmosferę życia Rimbaud’a z PRL-u.